Langpootmug en focusstack fotogafie

Macro fotografie is mijn stokpaardje, maar dat had je al door zeker ?

Surfend op internet heb ik allerlei vormen van ‘extreme’ macro fotografie ontdekt. Een boel nieuwe technieken om aan te leren, nieuwe technische uitdagingen om aan te gaan… al die moeilijkheden die je een voor een moet overwinnen, boeien me mateloos, dit al van in het begin dat ik het macrowereldje ontdekte. Niet dat ik er ‘bezeten’ ben van’, bijlange na niet. Maar op zo’n, voor mij totaal nieuwe manier, echt heel diep in het kleine wereldje te duiken, een nieuwe wonderbare wereld te ontdekken… Welnu, DAT vind ik een fantastische ervaring…  Mijn zoektocht naar het kleinste is nog maar pas begonnen…. Tot waar zal het me leiden ??

’t is een feit dat ik in deze macro discipline een beginnertje ben (zeker als je sommige andere extreme macrofotografen hun werken ziet, daar voel ik me heel klein tegenover. Enkele van mijn ‘helden‘ : John Hallmén, je vind hem op https://www.flickr.com/photos/johnhallmen/22075119305/in/photostream/  , en André De Kesel (een Belg) vind je ook op Flickr: https://www.flickr.com/photos/andredekesel/21890906580/). Die macro kunstenaars beginnen waar ik nu eindig of niet meer verder geraak …

Maar kom, Rome is ook niet op 1 dag gebouwd, beetje bij beetje leer ik bij. En ’t is leuk ! 1 ding is zeker… ik zal me nooit in mijn leven vervelen 😉

Nog een klein woordje uitleg over “Focusstack fotografie”: Omdat de scherptediepte in een foto omgekeerd evenredig is aan de afbeeldingsmaatstaf, is gebrek aan scherptediepte een typisch probleem bij macro en heel dichtbij (close up) fotografie. Je kan met een klein diafragma (hogere f waarde) werken om de scherptediepte te vergroten, maar dat is op dit heel dichtbij niveau zeker niet voldoende om alles scherp te krijgen. Op dit heel kortbij niveau vlak spreken we over enkele tientallen microns  scherptediepte… (1 micron = 1/1000mm ofterwel 1 miljardste van een meter). Een oplossing voor meer scherptediepte te krijgen is met focusstack techniek te werken. Dit lijkt een beetje op HDR: je maakt meerdere opnames, maar nu niet met verschillende belichtingen maar met verschillende scherpstel afstanden. Al die opnames worden vervolgens softwarematig (met Zerene Stack) in lagen over elkaar gelegd (gestapeld, vandaar de naam ‘stack’) en via maskers wordt daarna uit elke laag de scherpste stukken gehaald en opgestapeld. Het eindresultaat is een opname die van begin tot eind scherp is. (Als alles goed gaat natuurlijk…)

De tijd die er nodig is , om tot 1 eindresultaat foto te geraken, dat wil je eerlijk gezegd niet weten

Onderstaande foto: Langpootmug, 93 gestapelde foto’s met een scherptediepte van 45µm. De Canon MPE65 macro lens stond op 5:1 verhouding  

Herhaling noot: 1 µm = 1 miljardste van een meter = 1 duizendste van een millimeter… Iets heel klein dus

 

 

Langpootmuggen zijn een groep van insecten die behoren tot de muggen (of wat dacht je ? ) . Veel soorten worden relatief groot in vergelijking met andere insecten. Langpootmuggen zijn onschuldige dieren maar hun larven (emelten) (“emelt“is een woordje dat je dikwijls in kruiswoordraadsels terug vind ),  kunnen schade aanrichten bij gewassen. Langpootmuggen zijn schemeractief en nachtactief en worden dan aangetrokken door licht. Ze houden zich overdag vaak op in planten. De larven zijn vraatzuchtig maar de volwassen langpootmuggen eten niet of alleen een beetje nectar en leven maar enkele dagen om te paren. Ze hebben dus wat meer geluk dan de eendagsvliegjes… Langpootmuggen zijn slechte vliegers die een zigzaggende vlucht hebben. Net als andere vliegen en muggen hebben ze slechts één paar vleugels, het achterste paar is omgevormd tot halterachtige structuren. Dit exemplaar vloog deze zomer tegen een (gloeiend hete) hallogeenlamp op ons terras, en gaf ter plekke de geest …

Een gesloten glazen bokaal (speciaal voor insecten doeleinden) in onze frigo kon het beestje nog een paar dagen ‘vers’ houden . Dit langpootmug object heb ik zo goed als ik kon met een heel fijn (marterhaar) penseeltje ‘ontstoft’ (omdat op dit super klein micro-macro niveau, een stofpluisje een rotsblok zal wezen !). Het insect heb ik met een heel fijn drieg naaldje op een bolletje plasticine geprikt. Het plasticine bolletje is vastgeklemd op een ‘derde hand‘. Een ‘derde hand’, is een klein toestelletje met 1 of 2 of meer plooibare of vaste armpjes, voorzien van krokodillenklemmen. Op die manier blijft mijn object (in mijn zolder studio) echt pal onbeweeglijk. Dat is wel nodig bij zo’n extreme dichtbij fotografie

Resultaat van 117 foto’s bij een scherptediepte van 62µm.

 

 

Uiteraard mag mijn zolder deur niet opengaan, het minste zuchtje wind maakt dan dat ik alles opnieuw mag doen. Zelfs een loodzware vrachtwagen die door onze straat (met ouderwetse kasseistenen astemblieft !) dreunt, kan het hele stack proces doen mislukken ! Voorkomen is beter dan genezen ! Als maatregel tegen trillingen,schokken,enz, heb ik alles dat kan bewegen of trillen op  schokabsorberende,trilling dempende matten gezet. (mijn statiefmat,mijn zware tafel,mijn gietijzeren tekentafel) Als ik heel hard op de grond spring, beweegt of trilt er niets meer 😉 Yess ! Dat is de bedoeling . Het object blijft dus pal op zijn plaats, de belichting wordt niet verplaatst… de camera word automatisch voortbewogen door de Cognisys StackRail. Dat is een digitaal toestel dat tot op 1µm nauwkeurig kan bewegen…voor deze extreme vorm van macrofotografie is zo’n toestel zeker nodig.

84 foto’s bij bij een scherptediepte van 77µm. De MPE64 staat op 3:1 verhouding.

 

 

Deze laatste foto was een moeilijk geval… Omdat ik het oog van die langpootmug in detail wil zien… omdat het me fascineert.

Hier heb ik de MPE65 op 5:1 gezet, de meest extreme vergroting. Tussen de lens en de camera heb ik een extra 1.4 focus extender geschroefd, zodat mijn uiteindelijke vergroting 7:1 was !. Het glas van de lens zat enkele mm naast het oog van de langpootmug, het diafragma was f4, zo laag mogelijk om geen diffractie te hebben maar niet te laag om nog wat scherptediepte over te houden… (omdat ik nu f4 moet vermenigvuldigen met mijn 7x vergroting krijg ik … 4×7 = f28 !. Omdat ik zo dicht op mijn object zit moet ik extra (daglicht) naar mijn onderwerp zien te krijgen… hoe dichterbij je op het onderwerp zit, hoe meer licht je nodig hebt is een vuistregel. ’t was heel moeilijk om doen, maar kom, uitdagingen zijn er om te overwinnen

En oh ja… ik geef graag toe dat langpootmuggen super lelijke beestjes zijn,

maar op hun eigen manier, zijn deze beestjes in hun leef wereldje, fascinerend mooi

 

Micromacro groetjes van Dirk

Deze foto is ’t resultaat van 165 foto’s bij een scherptediepte/verplaatsing van 20µm !  Dit is dus een scherptediepte van amper 2 honderdste mm per foto !